پکیج فاضلاب چیست؟

پکیج فاضلاب یا 

پکیج تصفیه فاضلاب در واقع یک تصفیه خانه فاضلاب در مقیاس کوچک می باشد. به دلیل اینکه این سازه تمام واحد ها و تجهیزات تصفیه فاضلاب را دارا می باشد، به آن پکیج می گویند.

در سالهای اخیر، با توجه به مشکل کمبود آب از یک سو و افزایش جمعیت و در پی آن افزایش ساخت مجتمع های مسی، تفریحی و تجاری و همچنین شهرک های صنعتی، توجه به موضوع تصفیه فاضلاب و استفاده از پکیج های تصفیه فاضلاب بسیار رواج پیدا کرده است.

انواع پکیج تصفیه فاضلاب

با توجه به مشخصات کیفی فاضلاب تولیدی، پکیچ های فاضلاب به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

۱- پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی

۲- پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی

پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی

به فاضلابی که در مناطق مسی، تجاری و موسسات تولید می شود، فاضلاب بهداشتی می گویند. پکیج های تصفیه فاضلاب بهداشتی اغلب برای جوامع کوچک مانند 

مجتمع های مسی، ساختمان های اداری، هتل ها،

رستوران ها، کمپ های کارگری، پادگان، ویلاهای تفریحی و … به کار برده می شود.

رایج ترین فرآیند مورد استفاده در پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی، روش لجن فعال بوده که دارای راندمان بسیار بالا مطابق با استاندارد های سازمان حفاظت محیط زیست می باشد.

پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی

فاضلاب صنعتی از نظر آنالیز کیفی دارای طیف گسترده ای می باشد. این نوع فاضلاب حاصل فعالیت کارخانجات و صنایع گوناگون می باشد. به دلیل وجود مقادیر ناخالصی و ترکیبات شیمیایی آلی و مختلف بسیار در فاضلاب های صنعتی، امکان متصل نمودن آن ها به سیستم فاضلاب شهری بدون انجام عمل پیش تصفیه و یا تصفیه کامل وجود ندارد.

برای انتخاب فرآیند تصفیه فاضلاب صنعتی باید نوع صنعت و آنالیز فاضلاب در نظر گرفته شود. به عنوان مثال فاضلاب نیروگاه های سوخت، صنایع غذایی، لبنی، کشتارگاه، دامداری، نساجی، 

قالیشویی، 

کارواش و … از نظر کیفیت یکسان نبوده و برای تصفیه آن ها باید فرآیند مختلفی طراحی گردد.

در طراحی سیستم های تصفیه فاضلاب صنعتی از فرآیند های بیهوازی، هوازی و یا ترکیب آن ها استفاده می شود.

انواع فرآیند پکیج تصفیه فاضلاب

همانگونه که در بالا گفته شد، پکیج ها تصفیه فاضلاب با توجه به نوع و ماهیت فاضلاب فرآیند های مختلفی خواهند داشت که برخی از آنها را در ذیل آورده ایم:

۱- پکیج تصفیه فاضلاب به روش هوادهی گسترده لجن فعال (EAAS)

۲- 

تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال متعارف (CAS)

۳- تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال با بستر رشد چسبیده (IFAS)

۴- تصفیه فاضلاب به روش راکتور بیوفیلمی با بستر رشد متحرک (MBBR)

۵- 

تصفیه فاضلاب به روش MBR

۶- تصفیه فاضلاب به روش RBC

۷- 

تصفیه فاضلاب به روش SBR

۸- تصفیه فاضلاب به روش های بیهوازی مانند UASB، ABR، ASBR و …

۹- تصفیه فاضلاب به روش انعقاد و ه سازی الکتریکی 

(EC)

جنس پکیج تصفیه فاضلاب

پکیج های تصفیه فاضلاب از جنس هعای مختلفی ساخته می شوند. با توجه به محل پروژه، مشخصات آب و هوا و همچنین درخواست کارفرما پکیج های فاضلاب از جنس های فی، پلی اتیلنی، کامپوزیتی و بتنی طراحی و ساخته می شوند.

پکیج فی تصفیه فاضلاب

پکیج های فی تصفیه فاضلاب با استفاده از ورق های فولادی (ST) به همراه پروفیل های صنعتی با ضخامت و ابعاد مختلف در کف و بدنه پکیج ساخته می شوند. پس از اتمام ساخت، سطح داخلی و خارجی پکیج بوسیله سه لایه رنگ اپوکسی با ضخامت بالا جهت حفاظت و مقاومت در برابر خوردگی و نور خورشید رنگ آمیزی می شود.

مزایای پکیج فی تصفیه فاضلاب:

۱- قابلیت حمل و جابجایی

۲- هزینه ساخت و راه اندازی پایین

۳- مقاوم در برابر شرایط جوی مختلف

۴- سرعت بالای ساخت

۵- فضای مورد نیاز کم

۶- قابلیت ارتقاء ظرفیت پکیج

۷- هزینه ساخت و راه اندازی پایین

پکیج پلی اتیلنی تصفیه فاضلاب

این نوع پکیج از جنس پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) و به صورت دو جداره طراحی و ساخته می شود. پکیج های پلی اتیلنی به سه صورت مدفون در زمین، نیمه مدفون و نصب بر روی سطح اجرا می گردد.

مزایای پکیج پلی اتیلنی تصفیه فاضلاب

۱- قابلیت دفن در زمین

۲- طول عمر بسیار بالا

۳- قابل اجرا در محل های فاضلاب فضای محدود

۴- هزینه تولید و ساخت پایین

۵- مقاوم در برابر خوردگی و شرایط جوی

۶- مصرف انرژی پایین

۷- شستشوی آسان با آب

استاندارد خروجی فاضلاب

استاندارد خروجی فاضلاب به استناد ماده ۵ آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب و با توجه به ماده ۳ همین آئین نامه و با همکاری وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نیرو، صنایع سنگین، معادن و فات کشور و کشاورزی توسط سامان حفاظت محیط زیست تهیه و تدوین گردیده است.

بر اساس این استاندارد خروجی پکیج تصفیه فاضلاب به صورت زیر می باشد:

۱- تخلیه به آب های سطحی

۲- کشاورزی و آبیاری فضای سبز

۳- تخلیه به چاه جاذب

۴- استفاده مجدد

برای دانلود فایل استاندارد 

کلیک نمایید.

چربی گیر API واحدی است که برای جداسازی ذرات جامد یا مایع از یک فاز مایع به کار می رود. مواد قابل شناوری (به طور عمده روغن های غیر امولسیونی و مواد آلی ) معمولا در طراحی تجهیزات 

تصفیه مقدماتی در صنعت نسبت به مواد قابل ته نشینی از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند. بدین منظور در بیشتر پالایشگاه ها، واحدهای شیمیایی، 

رستوران ها، آشپزخانه ها و سایر واحدهای صنعتی از تجهیزات جداسازی آب- روغن استفاده می شود.

سیستم های روغن – آب:

قبل از آنکه سیستم و یا دستگاهی جهت جداسازی روغن از آب یا پساب انتخاب شود، لازم است تا نوع پساب روغنی که باید مورد تصفیه قرار گیرد مشخص شود. اشکال مختلف روغن جهت تصفیه عبارتند از: روغن به شکل امولسیون، روغن محلول، امولسیون های پایدار شیمیایی و ذرات معلق احاطه شده توسط روغن.

جداکننده های ثقلی معمولا برای زدودن و حذف روغن، گریس و نفت به صورت آزاد و غیر امولسیون به کار می روند. از نظر تئوری فرآیند جداسازی در جداکننده های ثقلی به وسیله قانون استوکس در غیاب جریان توربولانسی و جریان های گردشی پیش بینی می شود. بنابراین در عمل راندمان چربی گیر ثقلی بستگی به طراحی دقیق هیدرولیکی و زمان ماند پساب دارد. چربی گیرهای ثقلی به دو دسته API و CPI تقسیم بندی می شوند.

چربی گیر API

چربی گیرهای API ساده ترین و متداول ترین نوع جداکننده روغن از پساب می باشند که تحت 

استانداردهای API طراحی می شوند. این نوع چربی گیر به طور وسیعی در در تصفیه خانه ها و بسیاری از واحدهای صنعتی و رستوران ها مورد استفاده قرار می گیرند . برای طراحی مخازن دایره ای و مستطیلی استاندارد هایی وجود دارد ولی در عمل واحدهای مستطیلی شکل سازگاری بیشتری داشته و به میزان وسیع تری به کار می روند.

در این واحدها علاوه بر حذف روغن و چربی، ذرات جامدی نظیر پیچ و مهره، ورقه های پلاستیکی، قطعات بزرگ فی و غیره که غالبا در فاضلابروها مشاهده می شوند نیز جدا می شوند. طراحی انواع چربی گیر بر مبنای اختلاف 

دانسیته بین روغن و پساب صورت می گیرد. قابلیت و توانایی چربی گیر در عملکرد جداسازی روغن از پساب تابع عوامل متعددی می باشد که عبارتند از:

• نوع و حالت روغن و چربی درجریان پساب
• خواص جریان
• طراحی و اندازه واحد
• زمان ماند پساب

باید توجه داشت که چربی گیرهای نوع API و CPI برای حذف و کاهش روغن های امولسیون طراحی نمی شوند. بلکه فقط برای روغن های آزاد مورد استفاده قرار می گیرند. اندازه استاندارد ذرات روغن جهت حذف ۱۵۰ میکرون می باشد.

باتوجه به سادگی ساخت و بهره برداری و همچنین راندمان مناسب حذف و تصفیه، شرکت آب پاک اقدام به طراحی و ساخت انواع چربی گیر

ثقلی با جنس بتنی، پلی اتیلنی و فایبرگلاسی (

GRP) متناسب با نوع فاضلاب صنایع مختلف و رستوران ها و آشپزخانه ها نموده است.

سپتیک تانک چیست؟

سپتیک تانک ساده ترین و شاید پرکاربردترین نوع 

پکیج تصفیه فاضلاب برای فاضلاب های بهداشتی و انسانی و گاها صنعتی محسوب شده که فرآیند آن بی هوازی بوده، بدین صورت که میکروارگانیسم های بی هوازی در آن به تصفیه فاضلاب می پردازند. در ادامه به موارد کاربرد 

سپتیک تانک خواهیم پرداخت.

سپتیک تانک ها یکی از اقتصادی ترین روش های 

تصفیه فاضلاب محسوب می گردند که در موارد بسیاری کاربرد دارند، طراحی سیستم سپتیک تانک ساده و نیاز به تجهیزات خاصی ندارد، که این خود سبب کاهش هزینه های مربوط به نصب و راه اندازی می شود.

مخزن سپتیک تانک متشکل از دو قسمت است که با استفاده از یک دیوار جداکننده از هم دیگر تفکیک شده اند. فاضلاب تولیدی با استفاده از لوله ورودی وارد بخش نخست شده و مواد معلق و قابل ته نشین در این قسمت رسوب می کنند و سپس فاضلاب با عبور از دیوار جداکننده وارد بخش دوم شده تا در نهایت پساب تصفیه شده با استفاده از لوله خروجی به خارج از مخزن هدایت شوند.

سپتیک تانک ها با حجم های بسیار متفاوتی از ۵ مترمکعب تا ۴۰۰ مترمکعب ساخته شده و با توجه به فضای موجود می توان به صورت دفنی، نیمهد نصب شوند. همچنین در جنس های پلی اتیلنی، بتنی، فایبر گلاس و … ساخته می شوند.

مزایای سپتیک تانک

از جمله مزایای سپتیک تانک ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• مقاوم در برابر خوردگی
• قابلیت جابه جایی پس از نصب
• هزینه ساخت و راه اندازی پایین
• پیش ساخته بودن سپتیک ها و عدم نیاز به انجام کارهای سازه ای و کارگاهی در محل پروژه
• سرعت بالا در ساخت و نصب و راه اندازی
• وزن سبک
• قابل اجرا در زیر زمین
• و …

روش نگهداری سپتیک تانک

فاصله زمانی مراقبت های دوره ای سپتیک تانک وابسته به تعداد نفرات استفاده کننده از سپتیک تانک و مقدار آب مصرفی آن ها و یا به عبارتی دیگر مقدار فاضلاب تخلیه شده به سپتیک تانک است که این موضوع با توجه به حجم سپتیک تانک می تواند از یکسال تا سه سال باشد.

کاربرد سپتیک تانک

از سپتیک تانک می توان در موارد زیر استفاده کرد:

• ساختمان های مسی
• ساختمان های اداری
• مراکز تفریحی
• مراکز درمانی
• بیمارستان ها و آزمایشگاه ها
• کارخانجات و صنایع مختلف

• رستوران ها و فود کورت ها

• مجتمع های بین راهی
• مراکز آموزشی از جمله دانشگاه ها و مدارس
• مراکز خرید
• ترمینال ها و فرودگاه ها

و بسیاری از مکان های دیگر از کاربردهای سپتیک تانک می توان به استفاده از آن به عنوان پیش تصفیه در قبل از فرآیند تصفیه و یا متعادل نمودن جریان فاضلاب قبل از ورود به تصفیه خانه اشاره کرد.

سپتیک تانک در برج های مسی

با توجه به توسعه شهرنشینی و افزایش جمعیت در بسیاری از نقاط و کاهش میزان بارندگی در کشور وجود سیستم تصفیه فاضلاب یک امر اجتناب ناپذیر است که این موضوع خود می تواند کمکی شایان به محیط زیست باشد.

استفاده از سپتیک تانک در مجتمع های مسی یک نوع پیش تصفیه برای فاضلاب محسوب گشته و با انجام تصفیه تکمیلی بر روی فاضلاب می توان از پساب تولیدی به منظور آبیاری فضای سبز و کشاورزی یا سایر استانداردهای 

محیط زیست استفاده نمود، استفاده از پساب تصفیه شده سبب صرفه جویی هزاران لیتر آب در سال می شود.

سپتیک تانک در مجتمع بین راهی و رستوران

مجتمع های بین راهی و رستوران ها در فصل های گرم سال همیشه پذیرای تعدادی زیاد از مسافران هستند، به طبع استفاده مسافران از این مجتمع های خدماتی و رفاهی میزان فاضلاب تولیدی در آن ها افزایش می یابد. حال یکی از روش های مورد استفاده در تصفیه فاضلاب این مجموعه ها استفاده از سپتیک تانک می باشد تا از ورود فاضلاب خام تولیدی به آب های سطحی جلوگیری گردد.

تصفیه فاضلاب و حذف آلاینده های موجود به سه روش تصفیه  فیزیکی فاضلاب، تصفیه شیمیایی و تصفیه بیولوژیکی فاضلاب انجام می گیرد.

هنگامی که از خواص فیزیکی و مکانیکی برای جداسازی و حذف مواد معلق خارجی فاضلاب استفاده شود به آن تصفیه فیزیکی فاضلاب می گویند. از جمله این فرآیندها آشغالگیری، دانه گیری، شناورسازی، ترسیب و … می باشد. عمده این روشها پیش از تصفیه فاضلاب انجام می شود که اصطلاحا به این فرآیندها، تصفیه اولیه نیز گفته می شود.

الف)آشغالگیری

آشغالگیری اولین واحد تصفیه خانه است که فرآیند تصفیه در آن انجام می گیرد،این واحد به منظور جلوگیری از ورود هرگونه آشغال به واحدهای دیگر تصفیه خانه تعبیه می گردد. آشغالگیری یک روش مکانیکی و فیزیکی بسیار مفید در برابر حفاظت فیزیکی پمپ ها، هواده ها و … می باشد.

آشغالگیرها با توجه به نحوه پاکسازی آنها به دو دسته دستی و مکانیکی و هم چنین از لحاظ ظاهری به دو دسته میله ای و شبکه ای تقسیم بندی می شوند که

آشغالگیر های میله ای متداول تر از آشغالگیر های مشبک بوده و با توجه به دبی و ویژگی های جریان ورودی مشخصات فیزیکی آشغالگیر مانند جنس، ضخامت، عرض، فاصله ی بین میله ها تغییر می کند.

ب)دانه گیری

در فاضلاب به منظور حذف شن و ماسه و ذرات دانه ای و یا سایر مواد جامدی که دارای قطر ۱/۰ تا ۲/۰ میلی متر و چگالی در حدود ۵/۱ تا ۷/۲ گرم بر سانتی متر مربع هستند از دانه گیر استفاده می شود. اساس کار دانه گیر بر جداسازی فیزیکی دانه ها بر اساس نیروی ثقل است.

انواع حوض های دانه گیری به شرح زیر است:

۱-دانه گیر با جریان افقی

۲-حوض دانه گیری گردابی

۳-حوض دانه گیر با سیستم هوادهی

ج)ته نشینی

این فرآیند در تصفیه فیزیکی فاضلاب به منظور جدا کردن ذرات سنگین تر از آب به کمک نیروی ثقل است به این صورت که ذرات معلقی که وزن مخصوص بیشتری نسبت به آب دارند با گذشت زمان ماند مناسب تحت اثر نیروی ثقل به سمت پایین حوض رفته و ته نشین شده و از جریان فاضلاب خارج می شوند. فرآیند ته نشینی قادر است که ۴۰ تا ۶۰ درصد مواد جامد معلق و حدود ۳۵ درصد آلودگی بیولوژیکی فاضلاب را حذف کند.

د)متعادل سازی

از آنجایی که ممکن است فاضلاب خام ورودی به تصفیه خانه دارای نوسانات کمی و کیفی باشد به منظور کاهش شوک آلی به واحد های تصفیه بیولوژیکی،یکنواخت سازی جریان ورودی به تصفیه خانه و فراهم آمدن جریانی پیوسته در طول شبانه روز از حوض متعادل ساز استفاده می گردد.

ه)شناور سازی

شناورسازی کاملا عکس عمل ته نشینی است و برای جداسازی ذرات جامد یا مایع از یک فاز مایع بکار می رود که این جداسازی از طریق وارد کردن حباب های ریز هوا به داخل فاز مایع است، حباب های هوا به ذرات جامد چسبیده و نیروی شناور سازی ذره و حباب های هوا به قدری زیاد می شود که سبب بالا رفتن ذره به سطح آب می شود.

حباب های هوا در سیستم شناور سازی توسط یکی از روش های زیر اضافه و یا تولید می شود:

۱-تزریق هوا در مایع تحت فشار و سپس حذف فشار

۲-هوادهی در فشار اتمسفر

۳-اشباع سازی با هوا در اتمسفر و سپس اعمال خلاء

ز)صاف کردن با بستر دانه ای

به منظور حذف تکمیلی جامدات معلق و زلال سازی در تصفیه خانه کاربرد دارد. این صافی ها بر اساس نوع عمل،نوع بستر صافی استفاده شده،جهت جریان در طول زمان صاف کردن،فرآیند شستشوی مع و روش کنترل جریان تقسیم بندی می گردند.

لازم به ذکر است فرآیند فیزیکی فاضلاب قادر به حذف ۴۰-۳۵ درصد BOD،۱۰-۲۵ درصد ازت،۲۰-۱۰ درصد فسفر و ۴۰-۳۰ درصد کلیفرم است

فاضلاب چیست؟

فاضلاب یا به زبان انگلیسی (Wastewater or Waste Water) به هر آبی که بر اثر اثر استفاده انسان تحت تاثیر قرار گیرد و در خاصیت آن تغییراتی ایجاد شود، گفته می شود. به طور کلی فاضلاب، آب حاصل از مصرف در مجموعه های شهری (

خانه، مجتمع ها، 

ادارات و …)، صنعتی (

کارخانه ها، کارگاه ها و …)، تجاری، کشاورزی، رواناب سطحی (آب حاصل از باران و برف) و آب های نفوذی می باشد. مراحل

 تصفیه فاضلاب با توجه به نوع و ماهیت فاضلاب تعیین می گردد.

انواع فاضلاب

فاضلاب ها بر اساس منبع تولید آن ها دسته بندی می شوند. از انواع آن فاضلاب شهری، خانگی، صنعتی و کشاورزی را می توان نام برد. همچنین دسته بندی دیگری نیز برای فاضلاب در نظر گرفته شده است که شامل فاضلاب بهداشتی، فاضلاب انسانی یا فاضلاب بهداشتی-انسانی می باشد.

فاضلاب بهداشتی – انسانی

هنگامی که آب در جهت مصارف بهداشتی مصرف می شود، به فاضلاب حاصل از فعالیت ها، فاضلاب بهداشتی می گویند. در این تعریف منظور از مصارف بهداشتی، مصارف روزانه انسان و فعالیت او می باشد. (فاضلاب تولیدی صنایع در این دسته بندی گنجانده نمی شود)

فاضلاب تولیدی منازل، موسسات تجاری، ادارات و مراکز عمومی در دسته بندی فاضلاب بهداشتی-انسانی قرار میگیرند.

فاضلاب شهری

فاضلاب شهری در واقع همان فاضلاب بهداشتی است با این تفاوت که علاوه بر منابع فوق، رواناب های سطحی، آب ها نفوذی حاصل از بارندگی و همچنین نشتی های ورودی به شبکه فاضلاب نیز در آن وجود دارد. به همین دلیل نمی توان از نظر کیفی فاضلاب شهری را با فاضلاب بهداشتی یکسان دانست.

تصفیه فاضلاب چیست؟

تصفیه فاضلاب فرآیندی می باشد که آلاینده ها را از جریان فاضلاب جدا کرده و آن را به پسابی تبدیل می نماید که بدون داشتن اثر سوء و مضر بر محیط زیست بتواند به چرخه آب باز گردد و یا به طور مجدد قابل استفاده باشد.

مراحل تصفیه فاضلاب

فرآیند تصفیه فاضلاب بر اساس نوع و ماهیت فاضلاب ورودی تعیین می شود. به عبارتی تصفیه فاضلاب بهداشتی و تصفیه فاضلاب صنعتی در نوع و مراحل فرآیند دارای تفاوت هایی می باشند. به عنوان مثال در تصفیه برخی از فاضلاب های صنعتی نیاز به سیستم پیش تصفیه و یا واحد تصفیه پیشرفته جهت کاهش بار آلی فاضلاب می باشد. در این مقاله به بررسی مراحل تصفیه فاضلاب بهداشتی به روش لجن فعال می پردازیم:

مرحله اول: آشغالگیری

آشغالگیری اولین مرحله از سیستم تصفیه فاضلاب می باشد. در این مرحله مواد جامد و معلق موجود در فاضلاب حذف و از جریان فاضلاب جدا می شوند. آشغالگیری یکی از اصلی ترین واحد های تصفیه خانه می باشد، چرا که اولا باعث کاهش بار آلودگی (BOD) فاضلاب شده و ثانیا از تجهیزات مکانیکی مانند پمپ، بلوئر و … که در مراحل بعدی قرار دارند، محافظت می کند.

آشغالگیر انواع مختلفی دارد و به چند دسته تقسیم بندی می شود که در مقاله 

آشغالگیر فاضلاب به تفصیل در مورد آن صحبت کرده ایم.

مرحله دوم: دانه گیری

در این مرحله وارد دانه گیر می شود تا در صورت وجود دانه های شن و ماسه و … از جریان فاضلاب حذف و جداسازی گردد. دانه گیر نیز انواع مختلفی دارد، از جمله: دانه گیر با جریان افقی، دانه گیر با جریان چرخشی یا هوادهی گسترده، دانه گیر گردابی و …

مرحله سوم: ته نشینی اولیه

در مرحله ته نشینی اولیه، جریان فاضلاب با سرعتی کمتر از مرحله قبل وارد تانک ته نشینی می شود. در حوض ته نشینی دانه های با قطر بیشتر از ۱۰ میکرون ته نشین می شوند.

در این مرحله مواد جامد ته نشین شده (لجن) از طریق پمپ 

ایرلیفت به هاضم لجن منتقل می شود.

مرحله چهارم: هوادهی

این مرحله به عنوان واحد بیولوژیکی شناخته می شود. بیشترین درصد عمل تصفیه فاضلاب در این مرحله صورت می گیرد. واحد هوادهی یکی از مهمترین واحد های تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال، و اصطلاحا قلب تصفیه خانه فاضلاب می باشد. در این مرحله از طریق رساندن هوا به جریان فاضلاب، باکتری های هوازی شروع به فعالیت و هضم مواد آلی صورت می گیرد. در حالتی که اکسیژن به میزان کافی به میکروارگانیسم های هوازی برسد، تصفیه کامل و راندمان تصفیه فاضلاب تا بیش از ۹۰ درصد خواهد رسید.

هوای مورد نیاز واحد هوادهی از طریق 

بلوئرهای هوادهی تامین و به وسیله 

دیفیوزر های زیر سطح (عمق مخزن) منتشر می شود، و یا به وسیله هواده های سطحی بر اثر ایجاد اختلاط در سطح و تماس با هوا، اکسیژن مورد نیاز باکتری ها تامین می گردد.

مرحله پنجم: ته نشینی ثانویه

حوض ته نشینی ثانویه پس از مرحله هوادهی قرار میگیرد. وظیفه این مرحله جداسازی مواد و جامدات تولیدی در مرحله بیولوژیکی قبلی می باشد. حوض های ته نشینی اولیه و ثانویه از لحاظ نحوه عملکرد به یک گونه هستند و تفاوت آن ها در چگالی لجن تولیدی هر کدام است.

تا این مرحله فاضلاب بهداشتی تا بیش از ۹۰ درصد تصفیه می شود. لجن ته نشین شده در این مرحله که از جنس مواد آلی (حاصل از مرحله هوادهی) می باشد، برای بهبود فرآیند و افزایش راندمان درصدی از آن به ابتدای واحد هوادهی برگشت داده می شود (لجن فعال برگشتی) و مازاد آن به هاضم تخلیه می گردد.

مرحله ششم: سیستم فیلتراسیون

در این مرحله، ذرات جامداتی که در مراحل قبلی حذف نشده بودند، به وسیله عبور از فیلتر ها جداسازی می شوند. فیلتراسیون به طور کلی عبارت است از فرآیندی که در آن مواد معلق بر اثر عبور از یک محیط متخلخل جداسازی می شوند.

فیلتر شنی، فیلتر کربنی، 

اولترافیلتراسیون، میکرو فیلتراسیون، فیلتر کارتریج و … از جمله تجهیزاتی هستند که در واحد فیلتراسیون می توان به کار برد.

مرحله هفتم: گنایی

این مرحله معمولا آخرین مرحله از سیستم تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال می باشد. در این واحد برای از بین بردن باکتری ها و 

کلیفرم های احتمالی موجود در فاضلاب، از روش های گنایی استفاده می شود. رایج ترین روش های گند زدایی فاضلاب عبارت است از:

گنایی با کلر

گنایی با اشعه فرابنش (UV)

یکی از بخش های 

تصفیه فاضلاب، تصفیه بیولوژیکی می باشد. اصولا تصفیه بیولوژیکی فاضلاب در پایه فعالیت میکروارگانیسم ها طراحی می گردد. با توجه به نوع میکروارگانیسم ها این روش به دو دسته هوازی و بی هوازی تقسیم می گردد. تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال یکی از رایج ترین روش های هوازی تصفیه فاضلاب می باشد.

در روش های بیولوژیکی هوازی تصفیه فاضلاب، میکروارگانیسم ها در حضور اکسیژن محلول فعالیت دارند، رشد و تکثیر می شوند و از مواد آلی موجود در فاضلاب تغذیه می کنند و عمل تصفیه فاضلاب را بدین صورت انجام می دهند.

این نوع روش تصفیه فاضلاب شامل فرآیند ها مختلف می باشد. که اساس تمام آنها بر فعالیت باکتری های هوازی بوده و فقط در برخی عوامل دیگر با یکدیگر تفاوت دارند.

یکی از مهم ترین، رایج ترین و پر کاربردترین این فرآیندها، فرآیند لجن فعال می باشد. تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال از حدود ۱۰۰ سال پیش طراحی و اجرا شده است و به مرور زمان با ایجاد تغییراتی در جهت افزایش راندمان و کیفیت، انواع مختلفی از این روش طراحی شده است.

انواع روش لجن فعال

1. فرآیند لجن فعال متعارف
2. فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده (EAAS)
3. فرآیند تثبیت تماسی
4. فرآیند SBR
5. فرآیند نهراکسیداسیون
6. فرآیند اکسیژن خالص و …

یکی از ویژگی های فرآیند لجن فعال آن است که جهت تصفیه انواع فاضلاب ها اعم از فاضلاب شهری، صنعتی، بهداشتی و هر گونه فاضلابی که قابل تصفیه بیولوژیکی باشد، می توان از این روش استفاده نمود.

شرح فرآیند لجن فعال:

روش لجن فعال شامل چندین مرحله و چندین واحد مختلف می باشد که بسته به نوع پروژه و مشخصات و آنالیز فاضلاب طراحی می گردد.

۱- واحد متعادلساز:

مخزن متعادلساز یکی از واحدهای است که در صورت نیاز اجرا می گردد. در یک تصفیه خانه جریان ورودی فاضلاب معمولا در ساعات مختلف از شبانه روز دارای پیک و کاهش دبی است. معمولا در آخر شب میزان دبی ورودی کمتر و در طول روز میزان فاضلاب تولیدی بیشتر خواهد بود، همچنین کیفیت فاضلاب ورودی در ساعات مختلف از شبانه روز نیز یکسان نمی باشد به همین علت جهت تعدیل نوسانات بار آلی هیدرولیکی فاضلاب مخزن متعادلساز اجرا می گردد.

معمولا برای این واحد، زمان ماندی بین ۶ تا ۲۴ ساعت در نظر می گیرند. جریان فاضلاب از این مخزن بوسیله پمپ های لجن کش به واحد بعدی منتقل می گردد.

۲- واحد هوادهی:

این واحد یکی از مهم ترین و اصلی ترین واحد های فرآیند لجن فعال می باشد. در واحد هوادهی بسته به نوع روش لجن فعال زمان ماند مختلفی در نظر گرفته می شود.

در این مخزن کار عمده توسط میکروارگانیسم ها و در حضور اکسیژن محلول صورت می گیرد. 

میکروارگانیسم ها مواد آلی موجود در فاضلاب را جذب و اکسید می نمایند. در فرآیند لجن فعال با توجه به این که کدام نوع فرآیند اجرا شود همچنین با توجه به میزان بارگذاری آلی و … زمان ماندی جهت انجام عمل 

هوادهی در نظر گرفته می شود.

به عنوان مثال در فرآیند متعارف ۵ تا ۱۴ ساعت، و در هوادهی گسترده ۱۸ تا ۳۶ ساعت زمان ماند هوادهی در نظر گرفته می شود.

فرآیند هوادهی گسترده تفاوتی که با سایر روش ها دارد در این است که زمان ماند و سن لجن افزایش یافته و همچنین میزان بارگذاری آلی در مخزن هوادهی کمتر شده است و این تغییرات باعث شده که نسبت به سیستم متعارف مقاومت بیشتری در برابر شوک های آلی و هیدرولیکی داشته باشد و همچنین از راندمان تصفیه بالاتری برخوردار می باشد.

۳- واحد ته نشینی:

در مخزن ته نشینی توده بیولوژیکی تشکیل شده در واحد 

هوادهی از جریان فاضلاب جدا شده و مواد معلق موجوددر فاضلاب همراه با لجن بیولوژیکی ته نشین می گردند.

مزایای روش لجن فعال:

• راندمان تصفیه بالا بیش از ۹۰ درصد
• مقاومت در برابر نواسانات کمی و کیفی فاضلاب ورودی
• عدم تولید بوهای نامطبوع به دلیل هوادهی بیشتر
• قابل استفاده برای ظرفیت های بالا و همچنین ظرفیت های بسیار کم (مجتمع های مسی، تجاری، تفریحی، هتل ها، بیمارستان و …)

به فاضلابی که از صنایع و کارخانجات مختلف تولید می گردد فاضلاب صنعتی اطلاق می شود که این فاضلاب بر اساس نوع محصول تولیدی دارای کیفیت و کمیت مختلفی است. در همه صنایع مانند صنایع غذایی، صنایع پوشاک، صنایع تولیدات مواد شیمیایی و … از آب به منظور تولید محصولات استفاده می شود که درصد زیادی از این آب تبدیل به فاضلاب شده و نیاز است که قبل از تخلیه به محیط زیست تصفیه صورت گیرد. 

پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی، تصفیه خانه ای در مقیاس کوچکتر جهت 

تصفیه فاضلاب صنایع مختلف می باشد.

فاضلاب صنعتی در دسته فاضلاب های خطرناک دسته بندی می گردد، بطور مثال در صنایع فی ، فرآیند تولید یا پوشش قطعات فی، فاضلاب حاوی مقادیر زیادی فات سنگین از قبیل مس، کادمیوم، نقره، جیوه، کرم و یا نیکل است که این عناصر از خطرناک ترین عوامل آلاینده محسوب شده و اثرات ژنتیکی و سرطانزائی آن ها به اثبات رسیده است و یا در صنایع لبنی مقدار زیادی چربی های محلول از بخش های مختلف واحد تولید وارد فاضلاب شده و وما بایستی با روش های مخصوص جداسازی و حذف گردد.

مشخصات فاضلاب های صنعتی

آلاینده های فاضلاب صنعتی را می توان به دو دسته آلی و غیرآلی تقسیم نمود که پارامترهای غیر آلی فاضلاب صنعتی آنیون هایی از قبیل فسفات ها و سولفات ها و … و همچنین کاتیون هایی مانند کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و … و یا فات سنگینی از قبیل کروم، نیکل، آرسنیک است که در فاضلاب های صنعتی یافت می شوند را شامل می شود.

پارامترهای آلی فاضلاب ترکیباتی هستند که وزن مولکولی بالایی دارند از قبیل چربی و روغن، پروتئین، ترکیبات کربن دار و … که بعضا در تصفیه بیولوژیکی حذف این آلاینده ها دشوار است.

فرآیندهای تصفیه فاضلاب صنعتی

تصفیه فاضلاب صنعتی با سه روش 

فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی انجام می گیرد که بسته به نوع فاضلاب تولیدی در صنایع مختلف از روش های متفاوتی برای حذف آلاینده های موجود در آن میتوان استفاده کرد.

تصفیه فیزیکی فاضلاب شامل روش هایی مانند آشغالگیری، دانه گیری و ته نشینی و … باشد.

تصفیه شیمیایی شامل فرآیندهای انعقاد و ه سازی که با اضافه کردن مواد شیمیایی به آن ها سبب تسریع در عملکرد این فرآیندها شده و آن ها را بهبود می بخشد.

به منظور تصفیه بیولوژیکی از سیستم های مختلف هوازی و بی هوازی برای تصفیه فاضلاب صنعتی می توان استفاده کرد که با توجه به بالا بودن مقدار 

COD در فاضلاب های صنعتی استفاده از روش های بی هوازی مانند UASB، UAFB، ABR و … راندمان بهتری خواهد داشت.

پکیج های تصفیه فاضلاب صنعتی آب پاک

پکیج های تصفیه فاضلاب صنعتی آب پاک در صنایعی از قبیل صنایع لبنی، صنایع غذایی، 

صنایع کاغذسازی و سایر صنایع و

کارخانجات کاربرد دارد و نتایج مطلوبی را برای کارفرما محترم به همراه خواهد داشت، این پکیج ها بنا به میزان فاضلاب تولیدی صتایع در ابعاد مختلف ساخته شده و به بهره برداری می رسد.

شرکت آب پاک با داشتن تجربه در تصفیه فاضلاب صنایع مختلف، آماده همکاری با صنایع در این خصوص می باشد که از جمله مزایای پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی آب پاک می توان به نکات زیر اشاره کرد:

• بهره برداری آسان
• فضای اشغال شده به وسیله پکیج ها بسیار کم است.
• توجیه اقتصادی
• قابلیت جا به جایی پکیج ها
• مطابق با استاندارد های سازمان حفاظت محیط زیست
• یکسال گارانتی و ۱۰ سال خدمات پس از فروش

دیفیوزر هوادهی وسیله ای است که به طور عمده در تصفیه خانه های فاضلاب برای انتقال هوا و اکسیژن به جریان فاضلاب جهت انجام عمل تصفیه (تصفیه فاضلاب شهری، فاضلاب صنعتی، فاضلاب بیمارستانی، فاضلاب بهداشتی و …) استفاده می گردد.

دیفیوزر های هوادهی زمانی در 

تصفیه خانه های فاضلاب به کار برده می شوند که از 

فرآیندهای هوازی تصفیه فاضلاب استفاده شود.

کاربرد دیفیوزر:

۱- واحد هوادهی تصفیه خانه فاضلاب

۲- واحد متعادلساز تصفیه خانه فاضلاب

۳- واحد هاضم هوازی لجن

۴- استخرهای پرورش ماهی

۵- حذف گاز CO2

۶- اکسیژن رسانی به رودخانه و …

انواع دیفیوزر

دیفیوزرها از نظر حباب تولیدی به دو دسته تقسیم می شوند: ۱- دیفیوزر های حباب ریز (fine bubble)  ۲- دیفیوزر های حباب درشت (Coarse bubble)

دیفیوزر های حباب ریز به دلیلی کوچکتر و همچنین بیشتر بودن حباب تولیدیسطح تماس بیشتر و انتقال سریعتر به سیال دارند ولی دیفیوزرهای حباب درشت جریان یکنواخت تری را در سیال ایجاد می نمایند.

دیفیوزر ها از نظر شکل ظاهری نیز به سه دسته تقسیم می شوند:

۱- دیفیوزر دیسکی (Disc Diffuser)

۲- دیفیوزر لوله ای (Tube Diffuser)

۳- دیفیوزر بشقابی (Plate Diffuser)

از بین تقسیم بندی های بالا دیفیوزرهای دیسکی نسبت به سایر انواع کاربرد بسیار بیشتری دارند. چرا که دیفیوزر دیسکی در برابر گرفتگی بسیار مقاوم بوده و دارای نصب آسان می باشد. این نوع دیفیوزر بسته به حجم هوای عبوری در سایزهای مختلف (قطر ۱۰ اینچ، ۱۲ اینچ و …) وجود دارند.

از آنجایی که واحد هوادهی در تصفیه خانه های فاضلاب به شدت حائز اهمیت می باشند، باید در انتخاب نوع و تعداد دیفیوزرها بسیار دقت نمود.

در واحد هوادهی با توجه به مشخصات طراحی تصفیه خانه میزان هوای مورد نیاز محاسبه می گردد، سپس با توجه به این اطلاعات 

بلوئر هوادهی مناسب انتخاب می گردد و در آخر با توجه به دبی هوای ورودی تعداد دیفیوزر ها طراحی و محاسبه می گردد. در واحدهای متعادلساز و هاضم هوازی لجن اغلب از دیفیوزر های حباب درشت استفاده می گردد.

کاتالوگ دیفیوزر های هوادهی

دیفیوزر های هوادهی از نظر جنس نیز دسته بندی می شوند. اغلب دیفیوزر ها در قدیم از جنس فات ضد زنگ و یا سرامیک ساخته می شدند. اما امروزه اغلب از جنس EPDM و یا PTFE که نوعی پلیمر با مقاومت شیمیایی، الکتریکی و حرارتی بسیار بالا هستند، ساخته می شوند.

شرکت آب پاک تامین کننده انواع دیفیوزر هوادهی در برندهای مختلف Jager، 

Kam Air، Longtech، Aquaflex، Ecologix، Supratec و … می باشد.

برای دریافت کاتالوگ محصولات بر روی لینک های زیر کلیک نمایید.

کاتالوگ دیفیوزر Jager-HD270

کاتالوگ دیفیوزر Jager-HD340

کاتالوگ دیفیوزر KamAir

کاتالوگ دیفیوزر  Ecologix

کاتالوگ دیفیوزر Supratec

کاتالوگ دیفیوزر Aquaflex

گنایی فاضلاب (waste water disinfection) مهم ترین مرحله از فرآیند غیر فعال سازی میکروارگانیسم های بیماری زا یا همان پاتوژن ها می باشد و به منظور جلوگیری از آلودگی منابع آب و خاک و همچنین بیماری های ناشی از آن، لازم است که پس از فرآیند 

تصفیه فاضلاب انجام شود.

فرآیند گنایی 

فاضلاب انواع مختلفی دارند. انتخاب نوع فرآیند به عواملی همچون امکانات فنی و اقتصادی، کیفیت فاضلاب و استاندارد خروجی مد نظر برای پساب تصفیه شده بستگی دارد.

به طور کلی می توان گفت که یک گنای خوب باید چه ویژگی هایی داشته باشد:

• در دسترس بودن
• قابلیت بو زدایی
• همگن و یکنواختی
• عدم واکنش با دیگر مواد
• عدم خاصیت خورندگی و لک اندازی
• برای انسان ها و سایر حیوانات خاصیت سمی نداشته باشد.
• قابلیت نفوذ از میان سطوح را داشته باشد.
• حمل و نقل، فروش و جابه جایی آن بی خطر باشد.
• قدرت کافی برای از بین بردن میکروارگانیسم ها را دارا باشد.
• پایداری کافی در طول زمان داشته باشد به عبارتی دیگر در طول زمان قدرت از بین بردن میکروازگانیسم های آن از بین نرود.

روش های گنایی فاضلاب

جهت گنایی فاضلاب از روش های بسیاری استفاده می شود:

عوامل شیمیایی

استفاده از مواد شیمیایی یکی از متداول ترین روش های گنایی فاضلاب است. از مواد شیمیایی نطیر کلر، برم، ید، ازن، فنول و مشتقات آن، اتر و الکل ها و … می توان استفاده نمود که کلر از رایج ترین ماده شیمیایی جهت ضد عفونی کردن پساب می باشد.

عوامل فیزیکی

استفاده از عوامل فیزیکی مانند حرارت، نور خورشید و امواج صوتی نیز بر گنایی از فاضلاب موثر می باشد.

روش های مکانیکی

استفاده از ابزارهای مکانیکی نیز بر کاهش میکروارگانیسم های فاضلاب موثر بوده اما تاثیر بسزایی بر میکروارگانیسم های بیماری زا ندارد. از جمله روش های 

تصفیه فیزیکی موجود در تصفیه خانه های فاضلاب مانند

آشغالگیری و دانه گیری که البته راندمان این روش ها پایین است و نمی توان به عنوان روش های گنایی کامل نام برد.

پرتوها

استفاده از پرتو ها (پرتوافکنی) نیز بر حذف میکروارگانیسم های بسیار تاثیر گذار بوده و اخیرا از این روش جهت گنایی فاضلاب استفاده می گردد. پرتوهایی نظیر امواج الکترومغناطیسی، امواج صوتی و تابش ذره ای.

تصفیه خانه های فاضلاب از بخش های مختلفی تشکیل شده اند که هر کدام از این قسمت ها قابلیت تخریب و با حذف میکروارگانیسم ها و باکتری های موجود در فاضلاب را دارا می باشند در جدول زیر راندمان گنایی هریک از واحد ها آمده است:

رایج ترین روش های گنایی فاضلاب عبارتند از:

گنایی با کلر

کلر رایج ترین گنای شیمیایی محسوب می گردد که ترکیبات اصلی کلر مورد استفاده در تاسیسات تصفیه خانه فاضلاب شامل:

کلر(CL₂)                                               هیپوکلریت سدیم(NaClO)

هیپوکلریت کلسیم(Ca(ClO)₂)                  دی اکسید کلر(ClO₂)

کلر(CL₂)

کلر می تواند به صورت گاز و یا مایع وجود داشته باشد. کلر گازی به رنگ سبز مایل به زرد است و حدود ۲٫۴۸ برایر سنگین تر از هوا می باشد. کلر مایع کهربایی رنگ است که ۱٫۴۴ برابر سنگین تر از آب می باشد. یک لیتر از کلر مایع در دما و فشار استاندارد می تواند ۴۵۰ لیتر گاز تولید نماید.

 هیپوکلریت سدیم(NaClO)

امروزه در شهرهای بزرگ به علت ملاحظات ایمنی مرتبط با جابه جایی و ذخیره سازی کلر مایع و بجای مصرف گاز کلر از هیپوکلریت سدیم استفاده می شود.هیپوکلریت سدیم فقط به صورت مایع وجود داشته و در زمان تولید در حدود ۱۲٫۵ تا ۱۷ درصد کلر دارد.

هیپوکلریت کلسیم(Ca(ClO)₂)

این ماده به صورت تجاری به صورت خشک و تر موجود می باشد که هیپوکلریت کلسیم دارای ۷۰ درصد کلر می باشد.

دی اکسید کلر(ClO₂)

این ترکیب یکی دیگر از عوامل گنایی است که قدرت گنایی برابر و یا بالاتر از کلر دارد، دی اکسید کلر یک ویروس کش کارآمد بوده و غیر فعالسازی ویروس ها توسط آن موثرتر از کلر است.

گنایی با استفاده از ازن

استفاده از ازن به عنوان یک روش گنایی به منظور حذف میکروارگانیسم ها و باکتری و هم چنین بو بسیار موثر است، هم چنین از ازن در تصفیه پیشرفته فاضلاب جهت حذف مواد آلی مقاوم نیز استفاده می شود. ازن یک اکسیدکننده بسیار فعال است و قدرت باکتری کشی و میکروارگانیسم کشی آن به علت تخریب دیواره سلولی است استفاده از ازن می تواند در از بین بردن باکتری ها موثرتر از کلر عمل نماید.

ازن یک گاز ناپدار است و هنگامی که اکسیژن مولکولی به اکسیژن اتمی شکسته می شود، تولید می گردد. ازن را می توان از طریق الکترولیز، واکنش فتوشیمیایی و یا واکنش رادیوشیمیایی (تخلیه شیمیایی) تولید نمود.

گنایی با پرتو ماورابنفش

اشعه فرابنفش بیشتر یک عامل فیزیکی است تا یک عامل شیمیایی و نحوه گنایی به این صورت است که پرتوهای تولید شده به دیواره سلولی میکروارگانیسم ها نفوذ کرده و توسط اسیدنوکلئیک جذب می شود. جذب پرتوها توسط 

اسید نوکلئیک سبب توقف همانند سازی سلول گردیده و سبب مرگ آن می شود.

استفاده از پرتو ماورابنفش و یا اشعه uv یک روش مطمئن برای گنایی فاضلاب به حساب می آید. دامنه موج استفاده برای uv در حدود ۱۰۰ تا ۴۰۰ نانومتر است که بخش میکروب کشی آن بین ۲۲۰ تا ۳۲۰ نانومتر و بیشتر در محدوده ۲۰۰ تا ۲۸۰ است. تولید پرتو فرابنفش توسط لامپ های حاوی بخار جیوه و با تحریک یک قوس الکتریکی باردار صورت می گیرد.

به منظور جلوگیری از تماس مستقیم مستقیم لامپ با فاضلاب تصفیه شده از روکش هایی با جنس 

کوارتز استفاده می گردد که این امر سبب تنظیم دمای دیواره و یکنواختی خروجی لامپ نیز می شود.

مقایسه انواع روش های گنایی

به منظور اطمینان از کارکرد مناسب و مداوم هر سیستم 

تصفیه فاضلاب، لازم است که اندازه گیری هایی به طور پیوسته یا تناوبی از آن به عمل آید. برخی از اندازه گیری ها، جهت کنترل عملیات و برخی دیگر جهت اطمینان از کارکرد مناسب سامانه و راهبری دراز مدت آن پایش می شوند. در این مقاله، پارامترهای تصفیه خانه فاضلاب را معرفی کرده و اندازه گیری و کنترل پارامتر های واحد های مختلف تصفیه خانه را شرح خواهیم داد.

انواع پارامتر های تصفیه خانه فاضلاب

پارامتر های 

تصفیه خانه فاضلاب به دو دسته تقسیم می شوند:

• پارامتر های فرآیندی
• پارامتر های تجهیزاتی

پارامترهای فرآیندی

این پارامترها وضعیت کاری هر فرآیند را مشخص می سازند و به دو نوع دسته بندی می شوند:

۱- پارامترهای فرآیندی کمی

۲- پارامتر های فرآیندی کیفی

پارامترهای فرآیندی کمی

پارامترهای اندازه گیری کمی، متغیرهایی را شامل می شوند که توسط حسگر ها و یا روش های آزمایشگاهی به صورت پیوسته یا منقطع، قابل اندازه گیری بوده و می توانند به عنوان معیاری از نحوه کارکرد سامانه در کنترل شرایط عملیات و راهبری کوتاه مدت سامانه و برخی دیگر، جهت بررسی عملکرد یا بازده سامانه و دربهره برداری دراز مدت مورد استفاده قرار می گیرند.

پارامترهای فرآیندی کیفی

پارامترهای کیفی یا مشاهدات کیفی، جهت تشخیص نقص و رفع آن توسط بهره برداری مورد استفاده قرار می گیرند و در راهبری دراز مدت و نگهداری سیستم 

تصفیه فاضلاب نقش مهمی دارند. همچنین، بازرسی های چشمی همراه با اندازه گیری های پیوسته جریان ورودی فاضلاب مانند PH، می تواند در تشخیص اولیه تخلیه 

فاضلاب های صنعتی به کار رود و قبل از اینکه مواد سمی همراه فاضلاب های صنعتی روی سامانه های زیستی تاثیر بگذارند، تشخیص و اقدامات صحیح انجام داده شود.

پارامترهای تجهیزاتی

این پارامترها نیز مانند پارامترهای فرآیندی به دو نوع تقسیم می شوند:

۱- پارامترهای تجهیزاتی کمی

۲- پارامترهای تجهیزاتی کیفی

پارامترهای تجهیزاتی نشان دهنده کارکرد صحیح تجهیزات الکتریکی و مکانیکی (مانند پمپ ها، بلوئرها و …) متعلق به هر واحد سیستم تصفیه خانه است.

پارامترهای تجهیزاتی کمی

ولتاژ و جریان تجهیزات الکتریکی، سرعت یا دور و دمای موتورهای الکتریکی از جمله پارامترهای کمی تجهیزاتی هستند.

پارامترهای تجهیزاتی کیفی

این نوع پارامترها در واقع بازرسی هایی است که لازم است به طور مداوم بر روی تجهیزات انجام گردد. مانند: لرزش، ضدایهای غیر عادی، نشتی ها و بوهای غیر معمول و … .

در نشریه شماره ۲۸۴ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، تحت عنوان راهنمای 

بهره برداری و نگهداری از تصفیه خانه های فاضلاب شهری” کارت تعمیرات و نگهداری تجهیزات، برنامه نگهداری موتورهای الکتریکی، برنامه نگهداری معمول بلبرینگ ها و یاتاقان ها، نگهداری معمول از شیرهای تصفیه خانه و نگهداری کاسه نمدها آمده است.

اندازه گیری پارامترهای تصفیه خانه فاضلاب

روش های متفاوتی برای اندازه گیری هر یک از انواع پارامترهای تصفیه خانه فاضلاب وجود دارد. در مورد پارامترهای کمی، حسگرها و آنالیزور ها مورد استفاده قرار گرفته و یا نمونه برداری و آزمایش در آزمایشگاه انجام می شود.

در مورد پارامترهای کیفی، مشاهدات چشمی توسط بهره برداری باید به طور مرتب در فواصل زمانی مشخص و نیز در مواقع وم، انجام پذیرد.

پارامتر هایی که لازم است برای تعیین کیفیت فاضلاب، بررسی عملکرد و کنترل سامانه های مختلف تصفیه فاضلاب اندازه گیری شوند، بسته به نوع فرآیند متفاوت می باشد. پارامترهایی که به طور معمول در تصفیه خانه های فاضلاب اندازه گیری می شوند عبارتند از:

PH، اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیولوژیکی یا همان BOD، اکسیژن خواهی شیمیایی یا COD، انواع مواد محلول و معلق (TS,TSS,TDS,VSS,FSS)، نیتروژن، فسفر (فسفر کل، اورتو فسفات)، TOS، چربی و روغن، VOC، فات سنگین، رنگ، بو و کدورت، میولوژی فاضلاب، شاخص های باکتریولوژیکی، آزمایش های میکروسکوپی، نسبت خوراک به میکروارگانیسم (F/M)، متوسط زمان اقامت باکتری ها (MCRT)، حجم لجن ته نشین شده (SSV)، اندیس حجمی لجن (SVI)، دبی فاضلاب، MLSS و MLVSS، بار آلودگی و اندازه گیری رقوم و …

در ادامه این مقاله محل های نمونه برداری، تواتر نمونه برداری و آزمایش های لازم برای هر یک از فرآیندهای تصفیه به طور جداگانه آمده است.

واحد آشغالگیری

واحد

 آشغالگیر جهت حذف مواد شناور و معلق در فاضلاب به کار برده می شود. حذف این نوع مواد به اندازه چشمه ها یا فاصله های باز بین آشغالگیر و همچنین مشخصات فاضلاب بستگی دارد. یکی از راه های بررسی عملکرد آشغالگیر، مشاهده چشمی آشغال ها در جریان خروجی از آن می باشد.

اندازه گیری و کنترل واحد آشغالگیر

سیستم ابزار دقیق و کنترل آشغالگیر شامل ترکیبی از موارد زیر است:

• قطع و وصل دستی
• قطع و وصل خودکار بر مبنای زمان
• قطع و وصل خودکار بر مبنای اختلاف سطح بالا دست و پایین دست آشغالگیر
• هشدار دهنده حداکثر آب کانال ورودی
• هشدار دهنده برای نقص در وصل مجدد آشغالگیر

*همچنین لازم به ذکر است که سرعت جریان ورودی به آشغالگیر اهمیت دارد و باید در محدوده خاصی (۰٫۴ تا ۰٫۹ متر بر ثانیه) باشد تا از ته نشینی و انباشتگی جامدات در کف کانال ورودی (در سرعت های کم) و از عبور جامدات از آشغالگیر (در سرعت های بالاتر) جلوگیری شود.

افت فشار یا افت هیدرولیکی در طول آشغالگیر به سرعت جریان ورودی و سرعت عبوری از آشغالگیر وابسته است که با افزایش مقدار آشغال ها افزایش می یابد. در نتیجه اندازه گیری پیوسته اختلاف سطح دو طرف آشغالگیر، جهت تمیزسازی به موقع ضروری می باشد.

واحد ته نشینی

عملکرد حوض های ته نشینی نیز از طریق میزان حذف کل مواد جامد معلق (TSS) و نیز با میزان حذف BOD₅ سنجیده می شود و به عواملی مانند بار هیدرولیکی یا بار سطحی، زمان ماند، کیفیت فاضلاب، وجود جریان میان بر، بار سر ریز، بار مواد جامد و … بستگی دارد.

اندازه گیری و کنترل واحد ته نشینی

محاسباتی که برای تعیین عملکرد و کنترل حوض ته نشینی لازم است عبارتند از:

• درصد حذف: که با میزان حذف مواد جامد قابل ته نشینی، مواد جامد معلق و BOD مشخص می شود و با استفاده از داده های جمع آوری شده روزانه یا حداقل دو بار در هفته قابل تعیین است.
• زمان ماند هیدرولیکی: زمان ماند فاضلاب در حوض باید در محدوده طراحی شده باشد. تا مواد جامد فرصت کافی برای ته نشین شدن داشته باشند. این زمان در واقع با جریان مایع تغییر می یابد. بنابراین سرعت و دبی جریان فاضلاب باید در محدوده تعیین شده باشد.
• بار سطحی: در واقع دبی فاضلاب به ازای واحد سطح ته نشینی می باشد. مقدار این پارامتر معمولا بین ۳۰ تا ۵۰ متر مکعب بر متر مربع روز است.
• بار مواد جامد: برابر است با مقدار مواد جامد ورودی در روز به ازای واحد سطح حوض ته نشینی و بر حسب کیلوگرم مواد جامد بر واحد سطح بر روز مشخص می گردد.
• بار سرریز: مقدار جریان خروجی از حوض ته نشینی به ازای واحد طول سرریز، بار سرریز می باشد. در واقع دبی جریان تقسیم بر طول سرریز، بار سرریز را بیان می کند. این پارامتر گرچه تاثیر کمتری بر عملکرد حوض ته نشینی دارد، لیکن مقدار آن در حدود ۱۲۵ الی ۵۰۰ متر مکعب بر متر مربع روز می باشد.
• درصد مواد جامد کل در لجن که از تقسیم وزن مواد جامد خشک در نمونه لجن به کل وزن نمونه به دست می آید.
• دبی تخلیه لجن نیز از موارد موثر بر کنترل حوض ته نشینی می باشد که به صورت زیر محاسبه می گردد:

درصد مواد جامد در لجن×زمان کارکرد پمپ×دبی پمپ= دبی تخلیه لجن (کیلوگرم بر روز)

با توجه به اینکه حوض های ته نشینی شاکل تجهیزات مختلفی می باشد، عملکرد مناسب آن به عملکرد تجهیزات مورد استفاده بستگی دارد. بنابراین کنترل حوض های ته نشینی، به کنترل و بازرسی قسمت ها مختلف آن بستگی دارد و به طور معمول پارامترهای تصفیه خانه فاضلاب در حوض های ته نشینی موارد زیر را شامل می شود:

۱- کنترل لجن

۲- کنترل کفاب

۳- کنترل بار هیدرولیکی ورودی

۴- کنترل شدت جریان برگشتی

۵- کنترل مقدار مواد شیمیایی

فرآیند تنظیم PH

عملکرد واحد تنظیم PH به عملکرد کنترل کنتده PH آن بستگی دارد.

اندازه گیری پیوسته PH، توسط PH متر انجام می گیرد و به اطلاعات آن از طریق 

نرانسر به کنترل کننده انتقال می یابد. محل، نوع و تواتر نمونه برداری های لازم در جدول زیر آورده شده است.

واحد گنایی

گنایی به وسیله کلر رایج ترین روش 

گنایی فاضلاب می باشد. کلر می تواند مستقیما به صورت گاز کلر یا محلو آبی به فاضلاب تزریق شود. عملکرد سیستم کلرزنی با میزان کلر باقیمانده (کلر آزاد و ترکیبی) و تعداد باکتری ها پس از گذشت مدت زمان مشخصی تعیین می شود.

اندازه گیری و کنترل واحد کلرزنی

میزان کلر باقیمانده، تعداد باکتری های کلیفرم در فاضلاب گنایی شده، دبی فاضلاب ورودی و دبی کلر تزریقی از اندازه گیری های مهم در فرآیند گنایی با کلر هستند.

تجهیزات کلرزنی از نظر ایمنی و عملیاتی نیاز به کنترل دقیق دارندو کنترل شدت کلر ورودی به صورت دستی یا خودکار انجام می شود. در کنترل دستی، مقدار کلر بر اساس مقدار کلر باقیمانده در خروجی پس از ۱۵ دقیقه، به گونه ای تنظیم می شود که مقدار کلر باقیمانده برابر ۰٫۵ میلی گرم بر لیتر باشد. در کنترل خودکار، مقدار ملر ورودی متناسب با شدت جریان ورودی فاضلاب و میزان کلر باقیمانده در خروجی تنظیم می شود.

بازرسی تجهیزات مکانیکی و آزمایش نشتی با استفاده از آمونیاک (ایجاد دود سفید رنگ نشانه نشتی است) از نکات مهم عملیات ایمنی گنایی با کلر است.

در جدول زیر محل های نمونه برداری و تواتر آن ها آمده است.

اطلاعات جمع آوری شده از پارامترهای تصفیه خانه فاضلاب باید به درستی پردازش شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند تا به موقع از اشکالات احتمالی جلوگیری و عکس العمل های لازم اجرا شود. در کار پردازش داده ها، وظیفه بهره بردار، شناسایی خطاها، علت ایجاد آن ها، پیدا کردن راه حل و جلوگیری از وقوع مجدد مشکل است

بلوئر چیست؟

بلوئر هوادهی در واژه به معنای دمنده می باشد. وظیفه اصلی این دستگاه انتقال هوا یا گاز می باشد که بسته به نوع بلوئر با روش های مختلفی این عمل صورت می پذیرد. بلوئرها انواع مختلفی دارند و با توجه به ویژگی های آنها عمل انتقال هوا را در فشار و حجم های مختلفی انجام می دهند.

عمده ترین کاربرد بلوئر ها در واحد هوادهی تصفیه فاضلاب می باشد. در تصفیه خانه فاضلاب، در واحد تصفیه بیولوژیکی هوازی (فرآیند هایی مانند لجن فعال متعارف، هوادهی گسترده لجن فعال، رشد چسبیده با مدیای متحرک (MBBR) یا مدیای ثابت (IFAS) و سایر فرآیند های هوازی) برای تامین هوای مورد نیاز باکتری ها جهت رشد و تکثیر و اکسیداسیون مواد آلی توسط میکروارگانیسم ها و همچنین در صورت نیاز در واحدهایی مانند متعادلساز و یا هاضم لجن برای جلوگیری از تولید بو، از دستگاه های هواده (بلوئر) استفاده می شود.

انواع بلوئر:

همانگونه که گفته شد، بلوئرها انواع مختلفی دارند و بر اساس نوع طراحی و ساخت و عملکرد آنها به چند دسته تقسیم بندی می شوند. مانند: بلوئرهای دوار با جابجایی مثبت (روتس)، ساید چنل، گریز از مرکز (سانتریفیوژ)، رفت و برگشتی، شعاعی و …

از بین انواع بلوئرها بلوئر نوع روتس و ساید چنل امروزه از کاربرد بسیار زیادی در صنایع مختلف برخوردار است.

کاربرد بلوئر:

بلوئر ها در صنایع مختلف کاربرد بسیاری دارند. از جمله کاربردهای آن عبارت است از:

۱- در تصفیه خانه و هوادهی فاضلاب

۲- هوادهی کوره های ریخته گری

۳- شارژ موتورهای دیزل

۴- صنایع دیگر مانند: نفت و گاز، نساجی، آبکاری و …

بلوئر های ساید چنل (Side channel Blower):

این نوع بلوئر جزء دمنده هایی است که در فشار های پایین عمل می کند. بلوئر های سایدچنل به این دلیل که در میزان هوای خروجی دارای محدودیت می باشد، برای استفاده در حوض های کم عمق، کم فشار و دبی های پایین تر عملکرد و کاربرد بسیار بیشتری دارد.

مزایای بلوئر سایدچنل:

• ایجاد صدای بسیار کم در مقایسه با سایر انواع بلوئر
• کیفیت بسیار بالا و بدنه مقاوم
• قیمت بسیار مناسب
• استهلاک پایین
• قابلیت نصب ساده
• عدم نیاز به تعمیر و سرویس

شرکت مهندسی آب پاک تامین کننده انواع بلوئرهای سایدچنل با برندهای مختلف Rontai، Greenco،  Showfou، FPZ و … می باشد.

بلوئر های روتس

بلوئر های روتس در ابتدایی ترین شکل خود به وسیله دو پره چوبی و یک محفظه که خلاف یکدیگر می چرخیدند برای انتقال آب در آسیاب ساخته شدند. بعد از آن متوجه شدند این نوع سازه برای انتقال هوا بسیار مناسب از انتقال آب عمل می کند و با ایجاد تغییراتی بر روی آن به شکل امروزی و با کاربردهای بسیار زیاد تبدیل شده است.

مزایای بلوئر های روتس:

• دارای دامنه گسترده هوادهی (تا دبی و حجم های بسیار بالا)
• قابلیت تنظیم فشار و حجم هوای خروجی
• قابلیت استفاده در فشارهای بالا (تا ۱۰۰ میلی بار)
• دوام و مقاومت بسیار بالاتر از انواع بلوئرها
• به صورت دو لوب و سه لوب ساخته می شود

شرکت مهندسی 

آب پاک تامین کننده انواع بلوئرهای روتس با برندهای مختلف Longtech ایتالیا، 

Greatech تایوان، 

Trundean، 

Aerzen آلمان، Robuschi ایتالیا، 

Showfou و … می باشد.

برای دریافت کاتالوگ محصولات بر روی لینک های زیر کلیک نمایید.